İNME-FELÇ

İNME-FELÇ

Inme – Felç Nedenleri

Fizik tedavi ve rehabilitasyon bransinin bir dali olan nörorehabilitasyon alaninda felç tedavisi önemli bir yer tutar. Felç nörolojik hastaliklar içinde en sik görülen hastalik grubunu olusturur. Aslinda hastaligin adi inmedir fakat el – kol – bacaklarda güç kaybina bagli olusan klinik tablo felç gelismesidir. Ancak toplumumuzda inme yerine felç kelimesi daha siklikla tercih edilir.

Felç beyin damarlarinin tikanmasi veya beyin kanamasi sonucunda meydana gelebilir. Inmenin yaklasik %80-85 sebebi damar tikanikligi iken, %15-20 sebebi beyin kanamalaridir.

Damar tikanikligi veya beyin kanamasina bagli gelisen inmede hareket kaybi, el kol ve bacaklarda güç kaybi – felç, yürüme kaybi, duyusal bozukluklar, denge bozuklugu, konusma bozuklugu ve bilissel problemler – beyin fonksiyonlarinda bozulma gelisebilir. Gelismis ülkelerde kalp-damar hastaliklari ve kanserden sonra en sik ölüme neden olan hastalik inmedir. Inme özürlülük ve sakatliga neden olan hastaliklar içinde de baslarda yer almaktadir, bu nedenle fizik tedavi ve rehabilitasyon bransi bu sakatliklarin önlenmesinde çok önemli bir role sahiptir.

Inme- Felç Risk Faktörleri

Inme – Felç Degistirilemeyen Risk Faktörleri: Ileri yas, erkek cinsiyet, siyah irk, aile öyküsü ve daha önce geçirilen inme öyküsü

Inme – Felç Kontrol Altina Alinabilen Risk Faktörleri: Yüksek tansiyon, seker hastaligi, kolesterol yüksekligi, kalp kapak hastaliklari ve ritim bozukluklari, boyun damarlarinin tikanikligi, kanda pihtilasma bozukluklari, sigara ve alkol kullanimi, hareketsiz yasam. Bu konularda fizik tedavi uzmani hekim gerekli tedavi ve yönlendirmeleri yapar.

Inme – Felç Klinik Seyir

Inme- felç hastaliginda klinik seyir tutulan beyin alanina, yayginligina ve neden olan sebebe göre degisiklik gösterir. Tutulan beyin alaninin karsi taraf vücut yarisinda kol ve bacakta felç, yürüme ve denge kaybi, vücudun felç olan tarafini ihmal etme, duyusal bozukluklar, görme problemleri, yutma ve konusma bozukluklari, bilissel sorunlar, idrar tutamama erken dönemde sik olarak karsimiza çikan klinik durumlardir. Inme- felç geçirenlerde ilerleyen dönemlerde tutulan taraf kol ve bacakta kasilmalar, omuz agrisi, depresyon, enfeksiyon, epilepsi, nöropatik agri (sinir dokusu- beyin kökenli agri) gibi istenmeyen durumlar ortaya çikabilir. Inme – felç hastalarinda agirlik derecesine göre degismekle birlikte en hizli iyilesme ilk 3-6 aylik süreçte olur ve nörolojik iyilesme yaklasik 2 yila kadar sürer. Bu sebeple inme geçirip felç gelisen hastalarin bir an önce fizik tedavi uzmani tarafindan degerlendirilerek nörorehabilitasyon süreçleri planlanmalidir.

Inme – Felç Tedavisi

Inme-felç hastalarinda nörorehabilitasyon süreci mümkün oldugunca erken baslamali ve hastalar belirli periyodlarla hayat boyu izlenmelidir. Felç geçirenlerde fizik tedavi açisindan erken dönemde hastanin uygun pozisyonlanarak belirli araliklarla pozisyon degistirilmesi basi yarasi gelismemesi açisindan önemlidir. Bunun disinda felç tedavisinde pasif eklem hareket açikligi egzersizleri, solunum egzersizleri, yutmanin degerlendirilmesi, cilt bakimi, uygun beslenmenin saglanmasi, uyku periyodlarinin düzenlenmesi, psikolojik ve sosyal destek saglanmasi inme/felç rehabilitasyonunun erken döneminde dikkat edilmesi gereken diger önemli husulardir.

Inmeye bagli felç geçiren hasta nörolojik açidan stabil durumda ise hasta  fizik tedavi uzmani tarafindan degerlendirilerek inmeden sonra 24-48 saat içerisinde aktif mobilizasyon faaliyetlerine baslanmalidir. Bu dönemde fizik tedavi ve rehabilitasyon klinigi tarafindan yapilacak robotik rehabilitasyon – robotik fizik tedavi (robotik yatak, robotik yürüme ve el- kol robotik rehabilitasyonu) hastaya büyük katki saglar. Inme sonucu felç gelisen hastanin fonksiyonel kayiplari ve inmeye eslik eden diger saglik problemleri hasta henüz nöroloji servisinde iken fizik tedavi uzmani tarafindan degerlendirilerek kapsamli rehabilitasyon programina alinmalidir. Inme sonrasi genellikle medikal durum izin verirse ortalama 3 ila 7. günden sonra nörorehabilitasyon programina baslamak üzere fizik tedavi ve rehabilitasyon klinigine transfer edilmelidir.

Felç tedavisinde kapsamli rehabilitasyon programi yürüme, el ve kol kullanabilme, kendi kendine bakim, beslenebilme, tuvaletini yapabilme, konusma, is-ugrasi tedavisi gibi fizik tedavi faaliyetlerini içerir. Robotik rehabilitasyon bu asamada hastanin gelisimine büyük katkilar saglar. Felç tedavisinde neticede hastanin ailesel, mesleki ve sosyal yasamina dönebilmesini hedefler. Bu amaçlarla fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniginde nörolojik rehabilitasyon teknikleri, robotik rehabilitasyon, konusma terapisi, spastisite için botulinum toksin (botoks) enjeksiyonlari uygulanabilir.

Inme sonucu felç hastalarinin fonksiyonelligi azalmis uzuvlari için uygun ortezlerin fizik tedavi uzmanlari tarafindan reçetelenmesi de erken dönemden itibaren önem arz eder.

Basarili bir inme felç tedavisi için bu konuda yeterli tecrübeye sahip fizik tedavi rehabilitasyon uzmani kontrolündeki nörorehabilitasyon – robotik rehabilitasyon merkezi en uygun tedavi olanaklarini sunmasi açisindan uygun bir seçenek olacaktir. Böyle bir klinikte fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmani, fizyoterapist, rehabilitasyon hemsiresi, fizik tedavi teknikeri, robotik rehabilitasyon teknikeri, is ugrasi terapisti gibi genis bir kadrodan olusan rehabilitasyon ekibinin de olmasi inme-felç rehabilitasyonuna önemli katkilar saglar.