Diz eklemi vücudun en büyük eklemidir ve günlük hayatimizda yürümek, kosmak, mediven inip çikmak, oturup kalkmak gibi birçok hareketin yapilmasina katkisi vardir. Diz eklemi uyluk kemigi, kaval kemigi ve diz kapagi kemigi olmak üzere 3 kemikten olusur. Iç yan bag, dis yan bag, ön ve arka çapraz bag bu kemikleri bir arada tutan yapilardir. Menisküsler ise, diz ekleminde uyluk ve kaval kemikleri arasinda sok emici göreve sahip kikirdak yapida bir dokudur. Diz ekleminin saglamligini ve hareketini saglayan bu yapilarin yaralanmalari özellikle futbol, basketbol, kayak, tenis gibi siçrama, aniden durma ve temas gerektiren sporlarla ugrasanlarda karsilasilan durumlardir. Diz yaralanmasi olan sporcularin en kisa sürede iyileserek tekrar spora dönmesi ve yeni sakatliklardan korunmasi için Ortopedi ve Fizik Tedavi-Rehabilitasyon uzmanlari tarafindan çesitli tedaviler uygulanmaktadir. Diz spor yaralanmalarinda alaninda tecrübeli ortopedi uzmanlari tarafindan çesitli ameliyatlar uygulanmaktadir.
Ön çapraz bag yaralanmalari
Ön çapraz bag diz ekleminin stabilizasyonunu saglayan baglardan biridir. Ön çapraz bag diz ekleminin öne dogru kaymasina engel olur. Ön çapraz bag yaralanmalarinin büyük bölümü 20-30 yaslarinda futbol, basketbol gibi sporlari yapanlarda kosarken aniden yavaslama esnasinda gövdenin diz üzerinde dönmesiyle veya siçrama sonrasinda diz üzerine kontrolsüz yüklenmeyle gelisir. Ön çapraz bag yaralanmasina menisküs yirtigi da eslik edebilir. Hastalar genellikle bir spor aktivitesi esnasinda yaralanirlar ve dizde agri, hareket kisitliligi, dizde sislik, aksayarak yürüme ve yürürken güvensizlik hissi ile ortopedi uzmanina basvururlar. Hastalarin bazilari yaralanma esnasinda dizlerinden bir ses geldigini ifade ederler. Ön çapraz bag yirtiklarinin ameliyatla tedavi edilmedigi durumlarda ilerleyen döenmde dizde agrili sislik ataklari ve diz kireçlenmesi görülebilir. Hastalarin tanisi ortopedi uzmani tarafindan yapilacak ayrintili fizik muayene ve görüntüleme yöntemleri ile büyük oranda konulur. Ön çapraz bag yaralanmalarinda siklikla kullanilan görüntüleme yöntemi MR’ dir.
Ön çapraz bag yaralanmalari tedavisi
Ön çapraz bag yaralanmalarinda en iyi tedavi seçenegi özellikle de genç hastalarda ameliyat olarak kabul görmektedir. 40 yas üzerinde olup aktif spor yapmayanlarda ameliyat disi tedavi yöntemleri düsünülebilir. Profosyonel sporcularda biran önce ameliyat düsünülürken, aktif spor yapmayanlarda ön çapraz bag ameliyati için 2-3 hafta beklenebilir. ön çapraz bag yaralanmalari ameliyatlarinda kopan parça yerine vücudun baska bir yerinden alinan bir bag veya kadavradan alinan uygun bag nakil edilir. Ön çapraz bag yerine siklikla uyluk arkasindaki kaslarin tendonlari kullanilir. Ön çapraz bag ameliyatlari kapali yöntemle uygulanir ve ortalama 1-2 saat sürer. Hastalar ameliyattan 6 saat sonra ayaga kaldirilabilir ve dizlerine kismen yük verebilirler. Ameliyattan 3-4 gün sonra taburcu edilebilen hastalara fizik tedavi uzmani tarafindan egzersiz programi düzenlenmelidir. Ön çapraz bag ameliyati sonrasi hastalar eger aktif sporcu degil iseler yaklasik 1-2 ay içerisinde normal yasantilarina dönebilirken, profosyonel sporcular için bu süre yaklasik 6-8 aydir.
Menisküs Ameliyatlari
Menisküs nedir?
Diz eklemi içerisinde iç ve dis menisküs olmak üzere iki adet menisküs bulunur. Menisküsler diz eklemini olusturan eklem yüzlerinin birbirine temas ederek hasar görmemesi için amortisör görevi gören ve eklem yüzlerinin birbirine uyumunu saglayan esnek ve kaygan yapilardir.
Menisküs yirtigi nedir?
Menisküs yirtiklari gençlerde siklikla futbol, basketbol, kayak gibi sporlari yaparken sabit ayak üzerinde dizin dönmesi sonucunda olusur. Yaslilarda menisküs yirtiklarinin en sik sebebi ise menisküslerin yipranmasidir. Yasli hastalarda çömelme veya yürürken ayagin bir yere takilmasi gibi daha basit travmalarda bile menisküs yirtiklari gelisebilir. Menisküs yirtiklarinda en sik sikayetler dizde agri, sislik, kilitlenme, takilma ve bosalma olarak siralanabilir. Menisküs yirtiklarinin tanisinda ortopedi uzmani tarafindan alinacak ayrintili anamnez ve fizik muayene tani hakkinda büyük oranda fikir verir. Menisküs yatralanmalarinda siklikla kullanilan görüntüleme yöntemi MR’dir.
Menisküs Yirtigi Tedavisi
Genç hastalarda menisküs yirtiginin tedavisi genellikle ameliyattir. Ameliyat düsünülmeyen hastalarda analjezik ilaçlar, fizik tedavi, egzersizler ve çesitli eklem içi enjeksiyonlar semptomlari rahatlatabilir. Menisküsün mümkünse onarilmasi ilk cerrahi tedavi seçenegidir ancak menisküslerin yaklasik %20’si dikilerek onarima uygun olmaktadir. Bu sebepten menisküs yirtiklarinin büyük bölümünde hasarli kisim çikarilir. Bu islem parsiyel menisektomi olarak bilinir. Hastalar bu ameliyatlar sonrasinda evde yapilacak bazi egzsersizlerle 1-2 hafta içerisinde normal yasama dönebilmektedirler.
Coklu Bag Yaralanmalari ve Tedavisi
Diz eklemi yapisinda bulunan iç yan bag, dis yan bag, ön ve arka çapraz baglardan iki veya daha fazlasinin yaralandigi durumlar çoklu bag yaralanmasi olarak adlandirilir. Coklu bag yaralanmalari, düsük enerjili veya yüksek enerjili travmalar sonrasinda gelisebilir. Düsük enerjili yaralanmalar, siklikla spor sirasinda olusur. Yüksek enerjili yaralanmalar, trafik kazasi, göçük altinda kalma, endüstriyel kazalar sonucu gelisir. Coklu bag yaralanmalarinda tecrübeli ortopedi uzmanlarinca en erken dönemde yapilacak ameliyat siklikla uygulanan tedavidir.
SAĞLIĞINIZI YENİLEYİN: HEALTH RENOVA
Küreselleşmenin getirdiği büyük değişim, dünyanın her yerini insanoğlu için çok daha fazla ulaşılabilir kılmıştır. Aynı şekilde sağlık hizmetlerine ulaşım imkanı da artmıştır. Sağlık ihtiyacı olan bireyler dünyanın her yerinde, en kaliteli, son teknolojik donanıma sahip hizmetleri doğru teşhis ve tedaviyle birlikte alabilmektedir.
